Sabahları midenizde (karın) daha büyük veya daha dolgun bir hisle uyanırsanız, 2020 araştırmasına göre en yaygın sindirim şikayetlerinden biri olan şişkinlik yaşıyor olabilirsiniz. Ara sıra şişkinlik midenizi daha büyük ve rahatsız hissetmenize neden olabilir. Daha şiddetli vakalarda şişkinlik ağrılı olabilir ve daha ciddi semptomlar eşlik edebilir. Sabah şişkinliğinden kaçınmanın anahtarı, buna neyin sebep olduğunu öğrenmektir, böylece diyetinizde ve yaşam tarzınızda değişiklikler yapabilirsiniz. Şiddetli şişkinliğiniz devam ederse veya altta yatan bir tıbbi durumdan şüpheleniyorsanız, sonraki adımlar hakkında bir doktorla konuşmanız önemlidir.
Sabah Şişkinliğinin Nedenleri
Sabahları ara sıra mide şişkinliği, önceki gün veya gece yapılan yaşam tarzı seçimlerinin bir sonucu olabilir. Bunlar kabızlığa veya gaz oluşumuna, hatta şişmeye ve sıvı tutulmasına neden olabilir.
Mide şişkinliği ile uyanmanın olası nedenlerinden sadece bazıları şunlardır:
- özellikle yatmadan hemen önce büyük bir yemek yemek
- çok hızlı yemek yemekten hava yutmak
- yemek yedikten hemen sonra uzanmak
- soda veya diğer gazlı içecekler içmek
- alkol tüketmek
- çok fazla lif yemek veya gereksiz yere lif takviyesi almak
- brokoli, lahana ve fasulye gibi çok miktarda gaza neden olan yiyecekleri yemek
- çok fazla tuz veya sodyum açısından zengin yiyecekler tüketmek
- şeker tüketmek
- yapay tatlandırıcı tüketmek (özellikle sorbitol ve fruktoz)
- yeterince su içmemek
- adet olmak
Ya Karnınız Her Gün Şişkinse?
Günlük olarak meydana gelen kronik şişkinlik, yalnızca diyet ve yaşam tarzından daha fazlasını gösterebilir. Her sabah şişkin bir mideyle uyanırsanız, bir doktorla konuşmalısınız.
- Bağırsak ve mide sorunları
Gastrointestinal (GI) sistemle ilgili belirli hastalıklar ve sorunlar, şişkinliğin bazı olası nedenleridir. Bunlar şunları içerir:
- Karnınızın veya kolonunuzun içindeki iltihaplanma
- Enfeksiyonlar
- Bağırsak tıkanıklığı
- Irritabl bağırsak sendromu (IBS)
- Crohn hastalığı
- Gastroözofageal reflü hastalığı (GERD)
- Çölyak hastalığı
- Peptik ülser
- Bağırsak kanseri
- Kolon kanseri
- Mide kanseri
Şişkinliğe yol açabilecek diğer tıbbi durumlar şunlardır:
- anormal sıvı tutulması
- yiyecek alerjisi
- hıda intoleransları
- Pelvik inflamatuar hastalık (PID)
- karaciğer hastalığı
- Cushing sendromu
- pankreas kanseri
- yumurtalık veya rahim kanserleri
- İlaçlar ve şişkinlik
Şişkinlik, aldığınız bazı ilaçların yan etkisi de olabilir. Bunlar, aşağıdakiler gibi reçetesiz (OTC) ve reçeteli ürünleri içerebilir:
- Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler)
- Opioidler (kabızlığa neden olabilir)
- Antidepresanlar
- Gabapentin gibi bazı nöbet önleyici ilaçlar
- Lif takviyeleri
Sabah Şişkinliğini Azaltmanın Yolları
Doktorunuz, şişkinliğinizin nedeni olarak altta yatan bir tıbbi sorunu ekarte ederse, diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri ile ara sıra sabah şişkinliğini azaltmaya yardımcı olabilirsiniz. İdeal olarak, bu tür değişiklikler önceki gün veya gece uygulanmalıdır.
Şişkinliği azaltmak için diyet değişiklikleri
- Fasulye, turpgiller ve baklagiller (özellikle de bir gece önceden fazlaca tüketirseniz) sabah şişkinliğine neden olabilir. Gün boyunca daha küçük öğünler yemek ve yatmadan önce yemek yemekten kaçınmak da mide şişkinliğini azaltmaya yardımcı olabilir.
- Sodyumun azaltılmasının da mide şişkinliğini azalttığı kanıtlanmıştır. 2019’da yapılan bir araştırma, yüksek lifli bir diyetten kaynaklanan şişkinliğin, yüksek sodyumlu yiyecekleri keserek azaltılabileceğini bulmuştur.
- Su alımınızı artırmanın yanı sıra, belirli bitki çaylarını içmek şişkinliği hafifletmeye yardımcı olabilir. Aşağıdaki otlar ara sıra şişkinliği azaltabilir:
- Anason
- Kimyon
- Papatya
- Kişniş
- Rezene
- Nane
- Zerdeçal
- Sindirim enzimi takviyeleri, GI kanallarında yeterli enzimi olmayan bazı kişilere yardımcı olabilir. Bu enzimler tipik olarak yediğiniz yiyecekleri kırmanıza ve besinlerini çıkarmanıza yardımcı olur. Bunlar olmadan yetersiz beslenme, şişkinlik ve diğer yan etkiler ortaya çıkabilir.
- Düzenli egzersiz, sindirimi iyileştirmeye yardımcı olabilir, böylece şişkinlik riskini azaltır. Bununla birlikte, gün boyunca kısa süreli aktivite patlamaları bile yardımcı olabilir. Bir 2021 araştırması, yemeklerden sonra 10 ila 15 dakika hafif yürüyüşün katılımcılarda kronik şişkinliği azaltmaya yardımcı olduğunu bulmuştur.
- Bağırsak hastalığı gibi altta yatan bir tıbbi durumunuz varsa, diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri kronik şişkinliği gidermeye yardımcı olmak için yeterli olmayabilir. Olası tedavi değişiklikleri ve testler için doktorunuzla konuşmanız önemlidir.
Yüzüm Neden Şişmiş Görünüyor?
Hem şişkin bir yüz hem de mide ile uyanmak mümkündür. Bu büyük olasılıkla sıvı tutulmasına atfedilir. Sabah yüz şişkinliğinin olası nedenleri şunlardır:
- Bir gün önce yüksek sodyumlu yiyecekler yemek
- Alkol tüketimi
- Antidepresanlar ve NSAID’ler gibi sıvı tutulmasına neden olan ilaçlar
- Adet sırasında meydana gelenler gibi hormon değişiklikleri
- Cushing sendromu
- Hipotiroidizm
- Cushing sendromu veya hipotiroidizm gibi altta yatan bir tıbbi durumunuz varsa, tedaviniz sabah yüzdeki şişkinliği kademeli olarak azaltmaya yardımcı olabilir.
Ara sıra yüz şişmesi, aşağıdakiler de dahil olmak üzere, mide şişkinliği ile aynı stratejilerden bazılarıyla önlenebilir:
- daha küçük öğünler yemek
- tuz alımını azaltmak
- daha fazla su içmek
- yatmadan önce büyük yemeklerden kaçınmak
Ne Zaman Yardım Aranmalıdır?
Karın şişkinliğine altta yatan daha ciddi bir sağlık sorununun belirtileri eşlik ediyorsa hemen doktorunuzu aramalısınız. Bunlar şunları içerir:
- mide bulantısı ya da kusma
- kronik ishal
- kanlı dışkı
- olağandışı vajinal kanama (menstrüasyonla ilgili olmayan)
- kötüleşen mide ekşimesi
- yüksek ateş
- istemsiz kilo kaybı
